ေရြးြးေကာက္ပ္ပဥဲြဥဲြ ပေဒမ်ားအေပၚ သုံးသပ္္ခ်က္။

ေရြးြးေကာက္ပ္ပဥဲြဥဲြ ပေဒမ်ားအေပၚ သုံးုံးသပ္ခ္ခ်က ္ (နိဂိဂိဂုံးုံးုံး)

(၁၇ - ၇ - ၂၀၁၀)

ျပည္သ္သူ႔လူ႔လႊတႊတ္ေ္ေတာ္ေ္ေရြးြးေကာက္ပ္ပဥဲြဥဲြ ပေဒ ( နအဖ ဥပေဒအမွတွတွတ္ ၃/၂၀၁၀ )

ဤဥပေဒသည္ က်န္ဥပေဒႏွစ္ရပ္ျဖစ္သည့္ အမ်ိဳးသားလႊတ္ေတာ္ ေရြးေကာက္ပြဲဥပေဒ (နအဖ ဥပေဒအမွတ္ ၄/၂၀၁၀)ႏွင့္တိုင္းေဒသႀကီးလႊတ္ေတာ္ သို႔မဟုတ္ ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္ ေရြးေကာက္ပြဲဥပေဒ (နအဖ ဥပေဒအမွတ္ ၅/၂၀၁၀) တို႔ႏွင့္ ျပ႒ာန္းခ်က္မ်ားမွာအတူတူပင္ ျဖစ္သည္။

လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ အေရအတြက္သတ္မွတ္ျခင္း၊ မဲဆႏၵနယ္မ်ား သတ္မွတ္ျခင္း၊ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္း၏ အသက္ႏွင့္ႏိုင္ငံသားျဖစ္မႈဆိုင္ရာ သတ္မွတ္ခ်က္တခ်ိဳ႕မွလြဲ၍ က်န္ျပ႒ာန္းခ်က္မ်ားမွာ၏သည္မလြဲအတူတူပင္ျဖစ္သည္သိုပါ၍ျပည္သူလႊတ္ေတာ္ေရြးေကာက္ပြဲဥပေဒအေပၚသံုးသပ္ျခင္းျဖင့္ က်န္ဥပေဒမ်ားလည္း အက်ံဳးဝင္သြားပါလိမ့္မည္။

နအဖ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံုဥပေဒအရ ႏိုင္ငံေတာ္ကို တိုင္းေဒသႀကီး (၇) ခု ျပည္နယ္ (၇) ခုႏွင့္ ျပည္ေထာင္စုနယ္ေျမမ်ားျဖင့္ ပိုင္းျခားသတ္မွတ္ပံုမွာ၊အေျခခံအားျဖင့္ မဆလ ၁၉၇၄ ဖြဲ႕စည္းပံုအတိုင္း ျဖစ္သည္။ တိုင္း/ျပည္နယ္ ေအာက္တြင္ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရ စီရင္စု (၆) ခု (နာဂ၊ ဓႏု၊ပအိုဝ့္၊ ပေလာင္၊ ကိုးကန္႔၊ ဝ) ထားရွိသည္ဟု ဆိုသည္။ျပည္ေထာင္စုနယ္ေျမဆိုသည္မွာ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတ၏ တိုက္႐ိုက္အုပ္ခ်ဳပ္မႈေအာက္တြင္ ထားရွိသည့္ ၿမိဳ႕ေတာ္ေနျပည္ေတာ္ (ခ႐ိုင္) ႏွင့္ကာကြယ္ေရး၊ လံုျခံဳေရး၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ စီးပြားေရးအရ ထူးျခားသည့္ နယ္ေျမမ်ားကို ဥပေဒျပ႒ာန္းၿပီး ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတ၏ တိုက္႐ိုက္အုပ္ခ်ဳပ္မႈ

ေအာက္တြင္ ထားရွိသည့္ နယ္ေျမမ်ားဟု ဆိုသည္ (၂၀၀၈ ပုဒ္မ ၅၀၊ က၊ ခ)။ သို႔ျဖင့္ ေနာက္ထပ္ ေပၚေပါက္လာႏိုင္စရာရွိသည့္ျပည္ေထာင္စုနယ္ေျမဆိုတာ ဘာလဲဆိုသည္မွာ မရွင္းပါ။ မတည္မၿငိမ္ျဖစ္ေနသည့္ နယ္စပ္ေဒသေတြလား၊ ေရနံသိုက္ သတၳဳသိုက္ေက်ာက္မ်က္ရတနာသိုက္ေတြလား၊ န်ဴကလီးယားေဒသလား စသျဖင့္ မရွင္းပါ။၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ လႊတ္ေတာ္သံုးရပ္အတြက္ ကိုယ္စားလွယ္ေပါင္း (၃၃၀ + ၁၆၈ + ၆၆၀ ခန္႔ = ၁၁၅၈ ခန္႔) ေရြးေကာက္ရမွာျဖစ္သည္။ တျပည္လံုးလကၡဏာေဆာင္ေသာ National Chamber ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ (ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ + အမ်ိဳးသားလႊတ္ေတာ္) ႏွင့္ေဒသလကၡဏာေဆာင္ေသာ Regional Chamber တိုင္း/ျပည္နယ္ လႊတ္ေတာ္ဟု ခဲပြ ါသည္။နအဖ ၏ ႏိုင္ငံေတာ္ဖြဲ႕စည္းတည္ေဆာက္ပံုမွာ အေျခခံအားျဖင့္ပင္လွ်င္ ျပႆနာရွိေနပါသည္။ ဦးစြာအားျဖင့္ တိုင္းေဒသႀကီးႏွင့္ျပည္နယ္ခြဲျခားပံုမွာ ေဒသႏၱရလကၡဏာအရ ခြဲျခားျခင္းလား အမ်ိဳးသားလကၡဏာအရ ခြဲျခားျခင္းလား မကြဲျပားပါ။ ျပည္နယ္မ်ားကိုအမ်ိဳးသားလကၡဏာအရ ခြဲျခားတာမွန္ရင္ အမ်ိဳးသားကိုယ္ပိုင္ျပ႒ာန္းခြင့့္္ (ကိုယ့္ၾကမၼာကိုယ္ဖန္တီးခြင့္) အတြင္းသေဘာ ပါရွိရေပမည္။ ၂၀၀၈ဖြဲ႕စည္းပံုတြင္ တိုင္းႏွင့္ျပည္နယ္အလိုက္ လႊတ္ေတာ္၊ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ႏွင့္ အစိုးရအဖြဲ႕မ်ား ဖန္တီးထားေသာ္လည္း ကိုယ္ပိုင္ျပ႒ာန္းခြင့္ အႏွစ္သာရမပါရွိပါ။(ေရြးေကာက္ပြဲဝင္စရာမလိုတဲ့၊ အကြက္ခ်စီစဥ္ထားတဲ့) စစ္ဗိုလ္လူထြက္သမၼတ၏ လက္ေအာက္ခံျပည္နယ္ေလးမ်ား အသြင္သာေဆာင္ေနပါသည္။ဒုတိယအခ်က္အေနျဖင့္ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအရ လႊတ္ေတာ္သံုးရပ္စလံုးတြင္ စစ္ဗိုလ္တမတ္သား (၂၅%) ပါဝင္ေနျခင္းသည္အလြန္႐ုပ္ပ်က္ဆင္းပ်က္ႏိုင္ေနပါသည္။ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရ စီရင္စုဦးစီးအဖြဲ႕ဆိုတာမွာပင္ စစ္ဗိုလ္တမတ္သား ပါေနသည္။ဤသို႔ အမ်ိဳးသားလကၡဏာႏွင့္ ေဒသႏၱရလကၡဏာ၊ စစ္အာဏာရွင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးႏွင့္ အရပ္သားဒီမိုကေရစီအုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို (သဏၭာန္အရ)ကေမာက္ကမ ေရာေမႊၿပီး၊ စစ္ဗ်ဴ႐ိုကရက္အာဏာရွင္စနစ္ကို ထာဝစဥ္တည္တံ့ေအာင္ ၾကံေဆာင္ျခင္းျဖစ္သျဖင့္၊ ႐ုပ္ဆင္းပ်က္ေနရျခင္း

ျဖစ္သည္။ အတုအေယာင္အမ်ိဳးသားညီလာခံႏွင့္ အဓမၼနာဂစ္ဆႏၵခံယူပြဲတို႔မွ ေပၚေပါက္လာသည့္ အက်ိဳးဆက္ (ဆိုးေမြ) လည္း ျဖစ္ပါသည္။

ေနာက္ထပ္ ရွက္ဖြယ္ေကာင္းေသာ လုပ္ရပ္မွာ နအဖ စစ္အစိုးရက ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲရလဒ္ကို ဤဥပေဒ (ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ေရြးေကာက္ပြဲဥပေဒ ၃/၂၀၁၀ ပုဒ္မ ၉၁) ျဖင့္ ဖ်က္သိမ္းၿပီး ၁၉၉၀ လႊတ္ေတာ္ေခၚဖို႔ ပ်က္ကြက္ျခင္း (၁/၉၀ ကို အေကာင္အထည္မေဖာ္ျခင္း) သည္တိုင္ျပည္၏ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာကို ေျဗာင္မေထမဲ့ျမင္ျပဳရာေရာက္႐ံုတင္မက ဥပေဒေၾကာင္းအရ ကတိကဝတ္ခ်ိဳးေဖာက္ျခင္းလည္း ျဖစ္သျဖင့္

သမိုင္းေၾကာင္းအရ အမဲစက္ထင္ေပလိမ့္မည္။

ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ေရြးေကာက္ပြဲဥပေဒတြင္ အခန္းေပါင္း ၁၆ ခန္းႏွင့္ ပုဒ္မေပါင္း ၉၁ ခု ပါဝင္သည္။ နအဖ ၏ အမ်ိဳးသားညီလာခံ၊ ၂၀၀၈ဆႏၵခံယူပြဲ၊ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒမ်ားသည္ တိုင္းျပည္၏ အရင္းခံႏိုင္ငံေရးျပႆနာမ်ားကို ေျပလည္ေအာင္ေျဖရွင္းခဲ့ျခင္းမရွိဘဲစစ္အစိုးရ၏ ႏိုင္ငံေရးေလာဘႏွင့္ ထြင္လံုးမ်ားျဖစ္သည့္ (အေရးသံုးပါး၊ အမ်ိဳးသားႏိုင္ငံေရးတြင္ တပ္မေတာ္၏ဦးေဆာင္မႈ၊စည္းကမ္းျပည့္ဝေသာ ဒီမိုကေရစီ) ဆိုသည္ကိုအဓမၼေဖာ္ေဆာင္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည့္အတြက္ယခုေရြးေကာက္ပြဲဥပေဒမ်ားတြင္ျပႆနာေတြ

တပံုႀကီးထင္ဟပ္လ်က္ ရွိေနပါသည္။ယခု ပုဒ္မတခုခ်င္းစီကို သံုးသပ္ၾကည့္ၾကစို႔။

ပုဒ္မ ၆၊ က။ ဆႏၵမဲေပးပိုင္ခြင့္ရွိသူမ်ားတြင္ ႏိုင္ငံသား၊ ဧည့္ႏိုင္ငံသား၊ ႏိုင္ငံသားျပဳခြင့္ရသူ သို႔မဟုတ္ ယာယီသက္ေသခံလက္မွတ္ကိုင္ေဆာင္ထားသူဟု ဆိုသည္။ ၎တို႔သည္ ပါတီတည္ေထာင္ခြင့္လည္း ရွိသည္(ႏိုင္ငံေရးပါတီ မွတ္ပံုတင္ျခင္း ဥပေဒ ပုဒ္မ ၄၊ က)။(သို႔ရာတြင္) ေရြးေကာက္ခံပိုင္ခြင့္ မရွိ (ပုဒ္မ ၁၀၊ဍ)။ ၿငိမ္းအဖြဲ႕မ်ားကို ရည္ၫႊန္းဟန္ ရွိပါသည္။ျပည္တြင္းစစ္ရပ္စဲၿပီးအမ်ိဳးသားညီၫြတ္ေရးတည္ေဆာက္ေရးအတြက္ ႏိုင္ငံေရးျပႆနာမ်ားကို နည္းမွန္လမ္းမွန္ ညႇိႏႈိင္းေျဖရွင္းျခင္း မရွိသည့္အတြက္ ယခုလို ကေမာက္ကမျဖစ္ေနတာပါ။

အခန္း (၅) ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ခံပိုင္ခြင့္ရွိသူမ်ားႏွင့္ ဆက္လက္ရပ္တည္ပိုင္ခြင့္ မရွိသူမ်ား။ အ႐ႈပ္ေထြးဆံုးႏွင့္ ျပႆနာအမ်ားဆံုးအခန္းျဖစ္သည္။

ပုဒ္မ ၈၊က၊၂။ ႏိုင္ငံေတာ္တြင္ တဆက္တည္း အနည္းဆံုး ၁၀ ႏွစ္ အေျခခ်ေနထိုင္ခဲ့သူျဖစ္မွ ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ခံပိုင္ခြင့္ ရွိသည္။ျပည္ပေရာက္ အတိုက္အခံမ်ားကို ရည္ၫႊန္းပံုရပါသည္။ ျပည္ပေရာက္ ဒီမိုကေရစီ အင္အားစုအမ်ားစုက နအဖ ၏ အတုအေယာင္ေရြးေကာက္ပြဲကို စိတ္ဝင္စားၾကျခင္း မရွိသည့္အတြက္ ပူစရာမရွိပါ။ NGO အမည္ခံ ျပည္ေတာ္ျပန္ တတိယလိုင္း အလံရွဴးမ်ားကိုယ့္အဆင့္အတန္း ကိုယ္သိဖို႔ပဲ ျဖစ္ပါသည္။

ပုဒ္မ ၁၀ ။ ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ခံပိုင္ခြင့္ မရွိသူမ်ားအျဖစ္ပုဒ္မခြဲ (က) ေထာင္ဒဏ္က်ခံေနရသူ။ နအဖ စစ္အစိုးရက ႀကိဳက္သလို အမႈဆင္ ဖမ္းဆီးေထာင္ခ်ေနတာ အားလံုးအသိ ျဖစ္ပါသည္။ ခ်ဲထီ၊မူးယစ္ေဆးဝါး၊ ယာဥ္တိုက္မႈ၊ ဝတၱရားေႏွာင့္ယွက္မႈ၊ ကုန္ကုန္ေျပာရရင္ ဧည့္စာရင္းမတိုင္မႈျဖင့္ပင္ ဖမ္းဆီးေထာင္ခ်ႏိုင္ေသာ အေျခအေန၊လြတ္လပ္ေသာ တရားေရးစနစ္ ကင္းမဲ့ေနေသာ အေျခအေနတြင္ ဤပုဒ္မ၏ ထိေရာက္မႈကို စဥ္းစားၾကည့္ႏိုင္ပါသည္။ပုဒ္မခြဲ (ခ) လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ အရည္အခ်င္း ပ်က္ယြင္းေစေသာျပစ္မႈ၊ သို႔မဟုတ္ ေရြးေကာက္ပြဲဆိုင္ရာ တရားမဲ့ျပဳက်င့္မႈက်ဴးလြန္ျခင္း၊ သို႔မဟုတ္ ေရြးေကာက္ပြဲဆိုင္ရာ ဥပေဒႏွင့္အညီ ေဆာင္ရြက္ရန္ ပ်က္ကြက္ျခင္း (ဝါက်က ႐ႈပ္႐ႈပ္ေထြးေထြးႏွင့္ အရွည္ႀကီးပါ၊

လိုရင္းကိုပဲ ျပန္ေရးျပတာပါ)။ စြဲခ်က္ကေတာ့ ႀကီးပါသည္။ ဘာေတြဆိုလိုသလဲဆိုတာကေတာ့ ဥပေဒတခုလံုး အေခါက္ေခါက္ဖတ္ၾကည့္တာေတာင္ မရွင္းလွပါ။ တခုခုနဲ႔ၿငိစြန္းတယ္လို႔ အေၾကာင္းျပၿပီး တားျမစ္ႏိုင္သည့္ ေယဘုယ်ျပ႒ာန္းခ်က္ ျဖစ္ေနသည္။

ပုဒ္မခြဲ (စ) ႏိုင္ငံျခားအစိုးရ၏ ေက်းဇူးခံ ဩဇာခံ လက္ေအာက္ခံ သို႔မဟုတ္ တိုင္းတပါး၏ ႏိုင္ငံသား။ ပုဒ္မခြဲ (ဆ) အထက္ပါပုဂၢိဳလ္တို႔၏ခံစားရေသာ အခြင့္အေရးမ်ား သို႔မဟုတ္ ေက်းဇူးခံစားခြင့္မ်ားကို ခံစားႏိုင္ခြင့္ရွိသူ။ ေရးသားထားတာေတြက ဥပေဒစကားလံုး မဟုတ္ဘူး။ႏိုင္ငံေရးတံဆိပ္ကပ္ေသာ စကားလံုးေတြသာ ျဖစ္ပါသည္။ တပခ္ ်ဳပ္ႀကီး၏ ႏႈတo ္ကပါဌ္ေတာ္အတိုင္း လိုက္ေရးထားပုံရပါသည္။ တိုင္းတပါးတို႔နယ္ခ်႕ဲ တို႔ဆိုတာ ဘိုးေတာ္ဘုရားေခတ္က အသုံးအႏႈန္းေတြပါ။ ဗမာျပည္ဟာ လတြ ္လပ္တ့ဲ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာပိုင္ႏိုင္ငံ ျဖစ္ေနၿပီဲပ။ဲယခုထက္ထိ ႏိုင္ငံျခားေၾကာက္သူငယ္နာ မစင္ေသးဘူး။ (ႏိုင္ငံျခားသားအျဖစ္ ခံယူထားသူလို႔ဆိုရင္ ရွင္းပါသည္။)

ပုဒ္မခ ဲြ (ဇ) ႏိုင္ငံျခားတိုင္းျပည္တခုခု၏ အစိုးရ သို႔မဟုတ္ ဘာသာေရးအဖ႕ဲြ အစည္း သို႔မဟုတ္ အျခားအဖ႕ဲြ အစည္းတခုခု သို႔မဟုတ ္ပုဂၢိဳလ္တဦးဦးထံမွ ေငြေၾကး၊ ေျမ၊ အိမ္၊ အေဆာက္အအံု၊ ယာဥ္၊ ပစၥည္း စသည္တို႔ကို တိုက္႐ိုက္ျဖစ္ေစ သြယ္ဝိုက္ေသာနည္းျဖင့္ျဖစ္ေစအေထာက္အပံ့ရယူသံုးစြဲသူ သို႔မဟုတ္ ယင္းသို႔အေထာက္အပံ့ရယူသံုးစြဲသည့္ အဖြဲ႕အစည္းဝင္ျဖစ္သူ။ (ႏိုဘယ္လ္ဆုလိုဟာမ်ိဳးကိုေျပာတာလား၊ ႏိုင္ငံျခားကုမၸဏီလခစားကို ေျပာတာလား၊ NGO ေတြကို ေျပာတာလား၊ အားလံုးကို ေျပာတာလား)။ ယေန႔လို ကမၻာမႈေခတ္တံခါးဖြင့္စီးပြားေရးႏွင့္ ေဈးကြက္စီးပြားေရးေခတ္တြင္ ႏိုင္ငံျခားႏွင့္ ကုူးလူးဆက္ဆံျခင္းမွာ အထူးအဆန္း မဟုတ္ပါ။ တည္ဆဲတရားဥပေဒေဘာင္ထဲက ဆက္ဆံျခင္းဟာ ျပစ္မႈမဟုတ္ပါ။ အဓိကက်သည့္အခ်က္မွာ ေရြးေကာက္ပြဲဝင္မည့္ပုဂၢိဳလ္သည္ ထိုအလုပ္မ်ားမွ ႏုတ္ထြက္ၿပီးျဖစ္ရမည္ အေထာက္အပံ့ရယူသူ မျဖစ္ရဟုဆိုလွ်င္ ရွင္းပါသည္။

ပုဒ္မခြဲ (ဋ) ႏိုင္ငံ့ဝန္ထမ္း။ ၾကံ႕ဖြံ႕ပါတီေခါင္းေဆာင္မ်ားသည္ ႏိုင္ငံ့ဝန္ထမ္းမဟုတ္ ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ျဖစ္သည္ဟု ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ဥကၠ႒ဦးသိန္းစိုးက ဆိုသည္။ သို႔ဆိုလွ်င္ ၾကံ႕ဖြံ႕ပါတီသည္ လက္ရွိအာဏာရ incumbent ႏိုင္ငံေရးပါတီလည္းျဖစ္၊ ၂၀၁၀ မွာဝင္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္မည့္ ႏိုင္ငံေရးပါတီလည္းျဖစ္သျဖင့္၊ ႏိုင္ငံေတာ္ယႏၱရားႏွင့္ ႏိုင္ငံေတာ္မွ (ရွင္းေအာင္ေျပာရလွ်င္ စစ္အစိုးရထံမွ)

အေထာက္အပံ့ကို ရယူသံုးစြဲသူ၊ တနည္းအားျဖင့္ ျပည္သူ႔ဘ႑ာကို အလြဲသံုးစားျပဳသူ အလြဲသံုးစားျပဳသည့္ အဖြဲ႕အစည္းဝင္ျဖစ္သူမဟုတ္ပါေလာ။ (ဤသို႔ မဖြယ္မရာ မျဖစ္ေအာင္ အာဏာသိမ္း စစ္ေကာင္စီ နအဖ ဥကၠ႒ အေနျဖင့္ ဥပေဒ နည္းဥပေဒ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းအမိန္႔ေၾကာ္ျငာစာ အမိန္႔ ၫႊန္ၾကားခ်က္ စသည္ျဖင့္ မထုတ္သင့္ပါသေလာ)

ပုဒ္မခြဲ (ဎ) မတရားသင္း၊ အၾကမ္းဖက္အဖြဲ႕အစည္း၊ ေသာင္းက်န္းသူမ်ားႏွင့္ ဆက္သြယ္ေၾကာင္း ခိုင္လံုေသာ အေထာက္အထားရွိသူ။ဗမာျပည္လြတ္လပ္ေရးႏွင့္အတူ ျပည္တြင္းစစ္ျဖစ္ပြားခဲ့သည္။ အမ်ိဳးသားစည္းလံုးညီၫြတ္ေရး ပ်က္ျပားခဲ့သည္။ ဒီမိုကေရစီ တစတစဆိတ္သုဥ္းခဲ့သည္။ စစ္တပ္က အာဏာသိမ္းခဲ့သည္။ စစ္ဗ်ဴ႐ိုကရက္လူတန္းစား ေပၚေပါက္ခဲ့သည္။ လူထုအုံႂကမြ ႈေတ ြ လူထုတိုက္ပေဲြ တ ြ

ေပၚေပါက္ခဲ့သည္။ တိုင္းျပည္ဟာ အဆင္းရဲဆံုးအဆင့္သို႔ ေလွ်ာက်ခဲ့သည္။ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရး၊ လူမႈေရး အဖက္ဖက္က က်ဆင္းခဲ့သည္။သယံဇာတေတြေလွ်ာ့ပါး သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ေတြ ပ်က္စီးၾကရသည္။ ဤအေျခအေနမွာ နအဖ စစ္အုပ္စုထိပ္သီးမ်ားသည္ အာဏာကိုအ႐ူးအမူးဖက္တြယ္ၿပီး၊ (၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲအႏိုင္ရ ႏိုင္ငံေရးပါတီျဖစ္သည့္) NLD - CRPP က ကမ္းလွမ္းသည့္ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးေရးကို

ဆင္ျခင္တံုတရားမဲ့စြာ တဖက္သတ္ျငင္းပယ္ေနသမွ် ကာလပတ္လံုး၊ တိုင္းျပည္သည္ ကမၻာ့အလယ္မွာ တည္ၿငိမ္ေအးခ်မ္းၿပီးဖြ႕ံၿဖိဳးတိုးတက္သည့္ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံျဖစ္ဖို႔ မျဖစ္ႏိုင္ပါ။ စစ္အစိုးရက တံဆိပ္တပ္သည့္ (တနည္းအားျဖင့္ ဖန္တီးလိုက္သည့္) မတရားသင္းအၾကမ္းဖက္အဖြဲ႕အစည္း ေသာင္းက်န္းသူဆိုတာေတြ မေရမတြက္ႏိုင္ေအာင္ ေပါမ်ားႀကီးထြားလာဖို႔သာ ရွိပါသည္။ ေရွ႕ေလွ်ာက္လည္းတတိုင္းတျပည္လံုး မတရားသင္း အၾကမ္းဖက္အဖြဲ႕အစည္း ေသာင္းက်န္းသူေတြ ျဖစ္လာပါလိမ့္မည္။ ဤပုဒ္မအရ ဗမာျပည္ႏိုင္ငံေရးျပႆနာဘယ္ေလာက္နက္႐ႈိင္းတယ္၊ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြး ႏိုင္ငံေရးနည္းနဲ႔ စုေပါင္းအေျဖရွာဖို႔ ဘယ္ေလာက္အေရးႀကီးတယ္ဆိုတာကို ေဖာ္ျပေနပါသည္။

ပုဒ္မ (၁၁)။ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ခံရၿပီးေနာက္ ဆက္လက္ရပ္တည္ပိုင္ခြင့္ မရွိေစေသာအခ်က္မ်ားအျဖစ္၁၂ ခ်က္ (က မွ ဌ အထိ) ေဖာ္ျပထားသည္။ ပုဒ္မ (၁၀) ပါျပ႒ာန္းခ်က္မ်ားကို ျပန္လည္ေဖာ္ျပထားျခင္း ျဖစ္သည္။ အကယ္၍အေရြးခံရလွ်င္ေတာင္ တခုခုႏွင့္ၿငိစြန္းသည္ဟု အေၾကာင္းျပ၍ ဆက္လက္ရပ္တည္ပိုင္ခြင့္မရွိဟု ပယ္ဖ်က္ႏိုင္ေစရန္ လုပ္ထားျခင္းျဖစ္ပံုရပါသည္။ ဒီေနရာမွာ ေအာက္ပါပုဒ္မခြဲႏွစ္ခုက ဘာကိုဆိုလိုမွန္း မသဲကြဲ႐ံုမက ႏိုင္ငံသားျဖစ္မႈလူပုဂၢိဳလ္အခြင့္အေရးအေပၚပိတ္ပင္ဟန္႔တား ထိပါးရာေရာက္ေနပါသည္။ပုဒ္မ (၁၁) ပုဒ္မခ ဲြ (င) သက္ဆိုင္ရာဥပေဒအရ နို္င္ငံသားအျဖစ္မွ ရပ္စသဲ ာြ းေၾကာင္း သတ္မွတ္ခံရျခင္း။ ပုဒ္မခ ဲြ (စ) ေမြးဖြားစဥ္ကမိဘတပါးပါးျဖစ္ေစ၊ ႏွစ္ပါးစလံုးျဖစ္ေစ ႏိုင္ငံသား မဟုတ္ေၾကာင္း သက္ဆိုင္ရာ၏ သတ္မွတ္ခံရျခင္း။ ဗမာျပည္မွာ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးတမ်ိဳးမ်ိဳးမွ ေပါက္ဖြားတာ မဟုတ္ေသာ (တ႐ုတ္ ကုလား ကျပား စသည္ျဖင့္) ဗမာျပည္ေပါက္ ႏိုင္ငံသားတခ်ိဳ႕ ရွိၾကပါသည္။ ၎တို႔ဟာ

ပေဒသရာဇ္ေခတ္ ကိုလိုနီေခတ္ကတည္းက ရွိေနၾကတာပါ။ တခ်ိဳ႕ဆိုလွ်င္ နယ္ခ်ဲ႕ဆန္႔က်င္ေရးတိုက္ပြဲ လြတ္လပ္ေရးတိုက္ပြဲမ်ားမွာပါဝင္အသက္ေပးလွဴခဲ့ၾကတာပါ။ ၎တို႔၏ ႏိုင္ငံသားျဖစ္မႈကို (လိုတမ်ိဳး မလိုတမ်ိဳး) ႐ုပ္သိမ္းခ်င္တာလား။ ႏိုင္ငံေရးအျမင္ ကြဲလြဲသည့္အတြက္(ဥပမာ။ ေဒါက္တာဆလိုင္းထြန္းသန္းကဲ့သို႔) ႏိုင္ငံသားအခြင့္အေရးကိုပိတ္ပင္ခ်င္တာလားဒီပုဒ္မမ်ားသည္လူ့အခြင့္အေရးအရလည္းေကာင္းလူမ်ိဳးေရးအရလည္းေကာင္း ခြဲျခားဖိႏွိပ္ႏိုင္ရန္ ျပ႒ာန္းထားသလုိ ျဖစ္ေနပါသည္။ ေရွ႕မွာ ပုဒ္မ (၅) ကဲ့သို႔ ဤပုဒ္မ၏ (မေတာ္မတရား)

အစြန္းထက္ပံုကို ျမင္ေတြ႕ရဖြယ္ ရွိေနသည္။

ပုဒ္မ (၁၂)။ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ ဆက္လက္ရပ္တည္ပိုင္ခြင့္ ရွိမရွိကို ခံုအဖြဲ႕ဖြဲ႕၍စစ္ေဆးရန္ ေကာ္မရွင္အား အာဏာကုန္ေပးထားျခင္း ျဖစ္ပါသည္။

အခန္း (၈တပ္မေတာ္သားလႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ား။ပုဒ္မ (၃၃) တမတ္သားစစ္ဗိုလ္ကိုယ္စားလွယ္ေတြႏွင့္ ပတ္သက္လွ်င္မူ ေကာ္မရွင္တြင္ ဘာအာဏာမွမရွိ ျဖစ္ရျပန္သည္။ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္က ႀကိဳက္သလို ခန္႔၊ ျဖဳတ္၊ လဲလွယ္၊ အစားထိုး စတာေတြကိုေစာဒကတက္ခြင့္မရွိခိုင္းသည့္အတိုင္းေၾကညာခ်က္ထုတ္ျပန္ေပးရသည့္ စာေရးႀကီးအဆင့္သုိ႔ ေလွ်ာက်သြားသည္ကို ယခုပုဒ္မတြင္ ေတြ႕ရျပန္ပါသည္။

အခန္း (၉) ေရြးေကာက္ပြဲက်င္းပျခင္း။ပုဒ္မ (၃၄) ပုဒ္မခြဲ (ဂ)။ ေရြးေကာက္ပြဲ က်င္ပမည့္ေန႔ရက္ကို ႀကိဳတင္၍ သတ္မွတ္ေၾကညာရမည္။ ဘယ္ေလာက္ႀကိဳတင္ေစာၿပီးေၾကညာရမည္ဆိုသည့္ ျပ႒ာန္းခ်က္ မပါပါ။ သူတို႔ မီးစဥ္ၾကည့္ကႏိုင္ေအာင္ တမင္ဟထားျခင္း ျဖစ္သည္ဟု ထင္ပါသည္။ ၂၀၁၀ ႏွစ္ဝက္က်ိဳးသြားၿပီ။ ယခုထိ ေရြးေကာက္ပြဲရက္ကို မသတ္မွတ္ႏိုင္ေသးပါ။ ေရြးေကာက္ပြဲဝင္ဖို႔ ေလွ်ာက္ထားသည့္ ႏိုင္ငံေရးပါတီတခ်ိဳ႕လည္း

ယခုထက္တိုင္ ခြင့္ျပဳခ်က္မရေသးဟုလည္း ၾကားရပါသည္။ဒီေနရာမွာ ေကာ္မရွင္ ႏွင့္ နအဖ ဘယ္သူက ေရြးေကာက္ပြဲကို ဦးစီးက်င္းပတာလဲ။ ေတာ္ေတာ္ ကေမာက္ကမျဖစ္ေနပံု ရပါသည္။ေကာ္မရွင္ကေရြးေကာက္ပြဲကို ဦးစီးက်င္းပၿပီး ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ားကို ႀကီးၾကပ္ဖို႔ တာဝန္ရွိသည္ဟု (သဏၭာန္အရ) ပံုေဖာ္ထားေသာ္လည္း၊ အာဏာသိမ္း နအဖစစ္အစိုးရက ၾကားေနတာ မဟုတ္ပါ (အသြင္ကူးေျပာင္းေရး ၾကားျဖတ္အစိုးရလည္း မဟုတ္ပါ)။ စစ္ဗိုလ္တမတ္သားက အလိုအေလ်ာက္အမတ္ျဖစ္မည္။ေလာေလာလတ္လတ္ ေဘာင္းဘီခၽြတ္ စစ္ဗိုလ္လူထြက္မ်ားက အာဏာလက္ရွိဘဝနဲ႔ (ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္၊ဝန္ႀကီးမ်ားဘဝနဲ႔)ၾကံ႕ဖြံပါတီဖြဲၿပီးေရြးေကာက္ပြဲဝင္မည္က်န္စစ္ေခါင္းေဆာင္ထိပ္သီးမ်ားက"လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ မဟုတ္သူမ်ားထဲမွျဖစ္ေစ" ဆိုေသာ၂၀၀ဂ ဖြဲ႕စည္းပံုဥပေဒ စာပိုဒ္အရ သမၼတ ဒုသမၼတ ဝန္ႀကီး ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္မ်ားစသည္ (အလိုအေလ်ာက္နီးပါး) ျဖစ္မည္။ (သေရာ္တဲ့သေဘာနဲ႔ေရးတာမဟုတ္ဘဲ အရွိအတိုင္းေျပာရလွ်င္) လက္ရွိတပ္ခ်ဳပ္ႀကီးျဖစ္သည့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မoးႀကီးသန္းေရႊ ၂၀၁၀ အလြန္မွာ နားမွာလား၊ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတႀကီး တက္လုပ္မွာလား။ (ကမၻာ့ဖလား ေဘာလံုးပြဲထက္ ပိုၿပီးစိတ္ဝင္တစား ေလာင္းေၾကးထပ္ဖို႔ ေကာင္းပါသည္)။ေရြးေကာက္ပြဲရက္ မေၾကညာႏိုင္ေသးတာဟာစစ္အစိုးရမွာအက်ပ္အတည္းရွိေနေသးေၾကာင္း၊ ေကာ္မရွင္အေနနဲ႔ အထက္အမိန္႔မရေသးေၾကာင္း၊ လြတ္လပ္မႈမရွိေၾကာင္း ေပၚလြင္ပါသည္။

ပုဒ္မ (၄၁၊က)။ မဲဆႏၵနယ္တနယ္တြင္ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္း တဦးတည္းသာရွိလွ်င္ ထိုပုဂၢိဳလ္အား လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ေၾကညာရမည္။ လႊတ္ေတာ္သံုးရပ္အတြက္ ကိုယ္စားလွယ္ေပါင္း ၁၁၅၈ ကို အျပည့္အဝေနရာတိုင္း ဝင္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္ႏိုင္မည့္ ပါတီမွာၾကံ႕ဖြ႕ံ ႏွင့္ တစည သာ ရွိမည္ထင္ပါသည္။ တစည ေတာင္ ေနရာတိုင္း ဝင္ၿပိဳင္ႏိုင္မည္ မၿပိဳင္ႏိုင္မည္ မေသခ်ာပါ။ ဝင္ၿပိဳင္မည့္ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္း တေယာက္အေနျဖင့္ ၿပိဳင္ခက်ပ္ငါးသိန္း ေပးရမည္ ျဖစ္သည္။ ႏိုင္ႏိုင္႐ႈံး႐ႈံး ၎ေငြ ျပန္မရေတာ့ပါ။ ေရြးေကာက္ပြဲဝင္ရတာ ေငြထုပ္ပိုက္ၿပီး ေလာင္းကစားရတာႏွင့္ တူေနသည္။ ဤသို႔ မျဖစ္သင့္ပါ။ ယွဥ္ၿပိဳင္သူမရွိလည္း မဲေပးေစသင့္ပါသည္။တေကာင္ထည္း ေျပးသူအတြက္ သတ္မွတ္ႏႈန္းတခု ထားသင့္ပါသည္။ (နည္းအမ်ိဳးမ်ိဳးျဖင့္ ၿခိမ္းေျခာက္အႏိုင္က်င့္ၿပီး ၿပိဳင္ဘက္မရွိေအာင္ညစ္ႏိုင္ပါသည္)

မဲဆႏၵရွင္အားလံုး၏ ၅၁ ရာခိုင္ႏႈန္း မျပည့္လွ်င္ (မဲမေပးလွ်င္) ေရြးေကာက္ပြဲ အထမေျမာက္ဟုသာ သတ္မွတ္သင့္သည္။ (ပုဒ္မ ၅၀၊ က၊ ခ၊ ဂ)အရ သဘာဝေဘးအႏၱရာယ္ လံုျခံဳေရးအေျခအေနတို႔ေၾကာင့္ ေရြးေကာက္ပြဲက်င္းပရန္ အေျခအေနမရွိလွ်င္၊ ၎မဲဆႏၵနယ္ ေရြးေကာက္ပြဲကိုေရႊ႕ဆိုင္းႏိုင္သည္။ သို႔မဟုတ္ လံုျခံဳသည့္ တေနရာသို႔ ေျပာင္းေရႊ႕က်င္းပလွ်င္ မဲဆႏၵရွင္အားလံုး၏ ၅၁ ရာခိုင္ႏႈန္းက ဆႏၵမဲေပးၿပီးျဖစ္လွ်င္

အထေျမာက္ေသာ ေရြးေကာက္ပြဲအျဖစ္ သတ္မွတ္ႏိုင္သည္ (၅၁ ရာခိုင္ႏႈန္းမျပည့္လွ်င္ အထမေျမာက္)ဆိုသည့္ျပ႒ာန္းခ်က္ႏွင့္ အညီသာျဖစ္သင့္ပါသည္။ပုဒ္မ (၅၃)။ ေကာ္မရွင္၏ ဆံုးျဖတ္ခ်က္သည္ အၿပီးအျပတ္ (final & conclusive) ျဖစ္ေစရမည္။ (ေကာ္မရွင္အား ဗီတိုအာဏာ အပ္ႏွင္းျခင္းျဖစ္သည္)

ပုဒ္မ(၅၄)။ ေကာ္မရွင္သည္ လြတ္လပ္၍ တရားမွ်တေသာေရြးေကာက္ပြဲကိုေအာင္ျမင္စြာက်င္းပႏိုင္ေရးအတြက္ လိုအပ္သလိုေဆာင္ရြက္ႏိုင္သည္။ (ေကာ္မရွင္အေနႏွင့္ စစ္အုပ္စုအလိုက် ေရြးေကာက္ပြဲရလဒ္ ေပၚထြက္ေအာင္ လိုအပ္သလို လိမ္ခြင့္ညစ္ခြင့္ ဖန္ခြင့္ေပးထားျခင္း ျဖစ္သည္)

နိဂံုးခ်ဳပ္အေနႏွင့္ တင္ျပလိုသည္မွာ စစ္အစိုးရအေနျဖင့္ နာဂစ္ဆႏၵခံယူပြဲတုန္းက အာဏာျပၿပီး ဘယ္နည္းဘယ္ပံု ၂၀၀၈ ကို အဓမၼအတည္ျပဳခဲ့သလဲ ဆိုသည္ကို အားလံုးအသိ ျဖစ္ပါသည္။ ယခု ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲဥပေဒမ်ားတြင္ တရားမွ်တသည့္အသြင္ ေပၚလြင္ေအာင္(အျပေကာင္းေအာင္) ဘယ္နည္းဘယ္ပံုက်င္းပမည္ ဆိုသည့္အခ်က္မ်ား ထည့္သြင္းေရးဆြဲထားေသာ္လည္း၊ သူတို႔အလိုက် ရလဒ္

မေပၚထြက္လွ်င္ ညစ္ေပလိမ့္ဦးမည္။ကုလသမဂၢႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာမွ အကဲခတ္အဖြဲ႕မ်ား၏ ကမ္းလွမ္းမႈကိုလည္း ျငင္းပယ္ထားေပသည္။ (ယခုပင္လွ်င္ တခ်ိဳ႕ပါတီမ်ားကိုတစ္ထားတာ၊ စည္း႐ံုးခြင့္ကို ကန္႔သတ္တာ၊ ပံုႏွိပ္ထုတ္ေဝခြင့္ကို စိစစ္တာ၊ မေဲ ပးျခင္းမျပဳဘ ဲ ေနႏိုင္ေသာအခငြ ့္အေရးက ို ၿခိမ္းေျခာက္တာစသည္ျဖင့္ ျမင္ေတြ႕ေနရၿပီ ျဖစ္ပါသည္)။ စစ္အစိုးရခြင့္ျပဳသည့္ တရားဥပေဒေဘာင္ (တနည္းအားျဖင့္ ဒီမိုကေရစီ အခြင့္အေရး) အတြင္းလိုက္ေလ်ာညီေထြ ေနမည့္အစား၊ မိမိတို႔၏ တရားတဲ့အခြင့္အေရးအတြက္ တင္ျပေတာင္းဆို တိုက္ပြဲဝင္သင့္ေပသည္။

 (ၿပီး)